San Marco venetië
In 828 werden de relieken van de heilige Marcus door Venetiaanse kooplieden uit Alexandrie geroofd. Na aankomst in Venetië werd Marcus stadspatroon en ontstond de behoefte aan een aan hem gewijde kerk. Twee exemplaren gingen vooraf aan de huidige kerk.
De San Marco is in Byzantijnse stijl gebouwd tussen 1063 en 1094. Het bouwwerk kwam tot stand onder drie pro-Byzantijnse dogen. Het grondplan heeft de vorm van een Grieks kruis. De basiliek heeft één centrale koepel boven de viering en één boven elke arm. Het ontwerp is door de Apostelkerk in Constantinopel beïnvloed.
De San Marco maakte deel uit van het Dogenpaleis. Belangrijke bezoekers werden hier ontvangen en de Ceremonies van de Serenissima vonden er plaats. De nieuwe Doge werd er voorgesteld aan de Venetianen. Het gebouw weerspiegelde dan ook de macht en glans van de staat. Het waren dus niet zozeer godsdienstige motieven die leidde tot deze pracht en praal. Na eeuwen gediend te hebben als privé-kapel werd de San Marco in 1807 een bisschopszetel.Venetië was toen niet meer onafhankelijk.
San Marco
Het oorspronkelijke uiterlijk is gewijzigd door talrijke latere ingrepen. Om het muuroppervlak te vergroten zijn de vensters gedeeltelijk opgevuld. Het interieur van de kerk was aanvankelijk dus met meer licht gevuld. In de dertiende eeuw zijn de koepels verhoogd, de gewelven versiert met mozaïeken en de binnenwanden bekleed met marmer. Aan het einde van de veertiende eeuw volgt een gotische aanbouw. De façade is gedecoreerd met gotisch maaswerk en nissen en sokkels met standbeelden.
Haast alle dertiende-eeuwse mozaïeken aan de westelijke gevel zijn vervangen door latere exemplaren. Slechts het noordelijke portaal heeft de mozaïeken uit 1256 behouden. De binnenkant van de koepels en de inwendige muren zijn grotendeels nog met twaalfde en dertiende-eeuwse goudmozaïeken bekleed (zeer mooi zijn de dertiende-eeuwse mozaïeken in het atrium, de pinksterkoepel en de hemelvaartkoepel). De oudste mozaïeken dateren uit de elfde eeuw. De geometrische figuren in de met marmer, purpersteen en glas ingelegde vloer zijn eveneens schitterend.
Het verplaatsen van het lichaam van de Heilige Marcus naar de basiliek, ca. 1256, noordelijke portaal van de voorgevel
Zowel de architectuur als de aankleding wordt gekenmerkt door grote diversiteit. Dit is te verklaren door werkzaamheden gedurende eeuwen en de inrichting met oorlogsbuiten uit diverse streken en tijden. Dit is direct duidelijk bij het aanschouwen van de voorgevel. Zuilen in diverse soorten marmeren flankeren de poorten. Een grote hoeveelheid van kleuren en texturen is het gevolg. De zuilen zijn buit gemaakt in de veroverde gebieden. Ook andere geroofde voorwerpen, waaronder kapitelen en schilderijen zijn in de San Marco hergebruikt. Nadat de Venetianen Constantinopel hebben leeggeplunderd in 1204 volgden er grote verbouwingen in niet Byzantijnse stijl. Natuurlijk zijn oorlogsbuiten uit Constantinopel in de kerk ondergebracht, zeer bekend zijn een elfde-Eeuwse icoon, de Madonna Nicopeia genaamd, en de vierde-eeuwse paardengroep. De paardengroep is het symbool geworden van de macht van Venetië. Door milieu vervuiling zijn de originele in 1982 verplaatst naar het kerkmuseum, het Museo Marciano. In dit museum zijn ook de veertiende-eeuwse pala feriale, manuscripten en fragmenten van oude mozaïeken te zien. Het museum biedt perspectieven op de kerk en toegang tot ruimtes die anders gesloten blijven.
Replica’s vervangen de vierde-eeuwse paardengroep van verguld brons
Het gouden altaarstuk op het hoogaltaar, de Pala d’Oro, is de waardevolste schat van de San Marco. Rond 976 is de eerste versie voltooid. In 1105 is het uitgebreid door de toevoeging van twee platen cloisonné email. Deze panelen worden beschouwd als de mooiste Byzantijnse kunstwerken van hun tijd. De lijnvoering en vormgeving is zeer elegant.
De huidige vormgeving van de Pala d’Oro is in 1342 tot stand gekomen door 250 panelen van verschillende goudsmeden uit de tiende tot de veertiende eeuw opnieuw samen te voegen. Elk paneel bestaat uit email en edelsteen. Samen vormen ze een geheel van 3.45 x 1.40 meter. De Byzantijnse, Romaanse en gotische stijl zijn verenigd in het hoogaltaar.
Pala d’Oro; detail van de panelen uit 1105
De kerk heeft nog veel andere belangrijke bezienswaardigheden. Een beeldengroep op de hoek van de schatkamer uit de vierde eeuw moet vermeld worden. Waarschijnlijk is het afkomstig uit Egypte en stelt het de tetrarchen voor (Diocletianus, Maximianus, Valerianus en Constantijn, zij waren aangesteld als regenten in het Romeinse Rijk).
In de schatkamer zijn zowel kostbare oorlogsbuiten te zien als Italiaanse kunstwerken. Tot de bezienswaardigheden behoren reliekhouders, bokalen, kelken en iconen. De verzameling Byzantijns goud, zilver en glaswerk is belangrijk. De San Marco heeft zoveel bezienswaardigheden dat alleen een uitgebreid boekwerk recht doet aan het geheel. Aangezien de meeste toeristen geen dagen durende studie aan de basiliek wijden zal voor velen deze informatie volstaan en richting kunnen geven tussen al dat schoons.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |